Anh An Nguyễn đã tìm được kênh đầu tư để rót tiền và sinh lời trong những ngày ảm đạm của chứng khoán cơ sở.

May mắn nằm trong những người “thoát hàng” khi chứng khoán đang ở mức đỉnh lịch sử, anh An, một nhà đầu tư với 6 năm kinh nghiệm hoạt động trên thị trường, đã tránh được chuỗi điều chỉnh dài hơi của VN-Index.

Tuy nhiên, là một nhà đầu tư năng động, anh An không thể “ngồi im” với một lượng tiền mặt lớn trong tài khoản. Cũng vì vậy, cứ mỗi đợt VN-Index chạm ngưỡng hỗ trợ, anh tham gia bắt đáy một ít cổ phiếu cơ bản tốt, nhưng trong thị trường giá xuống, hầu hết các cổ phiếu đều giảm, cho dù đó là những cổ phiếu có kết quả kinh doanh tốt.

Sau nhiều lần thất vọng, anh An nhận ra rất khó để kiếm lời ở thị trường cơ sở khi cổ phiếu đang đi xuống, nhưng anh lại tìm thấy hy vọng trên thị trường phái sinh.

Với khả năng thực hiện được cả vị thế mua và bán, mức đòn bẩy 1:10 (tỷ lệ ký quỹ chỉ là 10% giá trị hợp đồng), cơ hội kiếm lời trên thị trường phái sinh cao hơn rất nhiều so với cổ phiếu ở thời điểm này.

Anh An chia sẻ việc kiếm lời 15-20%/phiên ở thị trường phái sinh rất bình thường. Trong tình trạng chỉ số biến động mạnh như thời gian qua, NĐT “chơi liều” còn có thể có tỷ suất lợi nhuận lên đến 30-40% bởi trong thời gian qua biến động của chỉ số VN30 rất mạnh, chênh lệch trong phiên có thể lên tới 30-40 điểm. Hoặc, nếu nhận thấy tình trạng "mua hớ" cổ phiếu cơ sở, những nhà đầu tư như anh An có thể "sửa sai" bằng cách short trên thị trường phái sinh.

Cũng như anh An, rất nhiều nhà đầu tư đã chuyển ‘địa bàn’ hoạt động sang chứng khoán phái sinh khi thị trường cổ phiếu lao dốc. Bằng chứng là khối lượng và giá trị giao dịch hợp đồng tương lai (HĐTL) đã tăng mạnh từ giữa tháng 4.

Khối lượng giao dịch HĐTL đã tăng từ quanh mức 20.000 hợp đồng mỗi phiên vào đầu tháng 4 lên mức 80.000 hợp đồng vào thời điểm cuối tháng 5.

Riêng trong phiên 29/5, thị trường phái sinh xác lập kỷ lục với 96.219 hợp đồng giao dịch, tương ứng với giá trị 8.750 tỷ đồng.

Diễn biến thanh khoản HĐTL

Tính đến 30/05, tổng khối lượng hợp đồng giao dịch trong tháng đạt hơn 1,4 triệu hợp đồng với giá trị hơn 143.609 tỷ đồng, tăng lần lượt 154% và 132% so với tháng trước, cao nhất từ khi hoạt động.

Những số liệu trên cho thấy sức hút của giao dịch phái sinh với nhà đầu tư trong thời gian cổ phiếu rơi vào “thị trường con gấu”. Không chỉ tận dụng được thời điểm chỉ số giảm để kiếm lợi nhuận qua các lệnh “short sell”, nhà đầu tư còn có thể gấp nhiều lần lợi nhuận nhờ tính đòn bẩy cao của thị trường.

Tuy nhiên, theo một số quan sát của các môi giới chứng khoán, việc dòng tiền bị hút lượng lớn vào phái sinh trong khi nhà đầu tư tham gia, thể hiện kỳ vọng chỉ số cơ sở (VN30) giảm đã tạo nên những tác động ngược tiêu cực tới thị trường cổ phiếu. Đây là có thể một trong những nguyên nhân khiến chứng khoán cơ sở ảm đạm và kéo dài thời gian điều chỉnh.

Thị trường của nhà đầu cơ

Một điểm đáng chú ý đối với giao dịch phái sinh thời gian qua là khối lượng hợp đồng tăng nhưng trạng thái mở lại không thay đổi nhiều. Xét thời gian từ đầu tháng 4, mặc dù khối lượng giao dịch HĐTL tăng mạnh nhưng số lượng hợp đồng ở vị thế mở không có nhiều biến động, chỉ quanh mức 10.000 hợp đồng mỗi phiên.

Bên cạnh đó, thanh khoản chủ yếu tập trung tại hợp đồng đáo hạn trong thời gian gần, với khối lượng giao dịch chiếm tới trên 96% thanh khoản của cả thị trường. Điều này cho thấy kỳ vọng của nhà đầu tư chủ yếu trong ngắn hạn và phần nhiều theo xu hướng đầu cơ.

Thống kê trong 5 phiên gần đây, trên 97% khối lượng hợp đồng giao dịch chủ yếu là HĐTL VN30F1806, trong khi 3 hợp đồng đóng góp rất ít.

Cơ cấu các khối lượng các HĐTL giao dịch

Đơn cử như phiên 29/5, khối lượng giao dịch đạt 96.219 hợp đồng, tuy nhiên riêng HĐTL VN30F1806 tới hơn 94.873 hợp đồng. Mặt khác, số lượng hợp đồng mở chỉ đạt 9.969 hợp đồng.

Đặc điểm này có thể được lý giải bởi chính những lợi thế kỹ thuật của thị trường phái sinh.

Với tính chất đòn bẩy ở mức cao, giao dịch chứng khoán phái sinh tiềm ẩn rủi ro nếu thị trường có biến động mạnh bất thường, vì nhà đầu tư có thể bị bán giải chấp khi vốn đệm ít không bù đắp được thay đổi quá nhanh của chỉ số.

Mặt khác, khả năng giao dịch mua bán ngay trong phiên cũng thúc đẩy tâm lý nhà đầu tư hướng đến trạng thái an toàn, chốt lợi nhuận trong ngắn hạn và ít kỳ vọng trong dài hạn.

Ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch CTCP Chứng khoán Sài Gòn (HOSE: SSI) từng chia sẻ, các sản phẩm phái sinh, hợp đồng tương lai chỉ số là lựa chọn phù hợp cho các nhà đầu tư muốn sinh lời trong thời gian ngắn.

Mục tiêu của thị trường phái sinh là phòng ngừa rủi ro và kênh đầu tư khác của nhà đầu tư nhưng đến nay, đây cũng là một “mặt trận” cho nhà đầu cơ giữa thời cổ phiếu “hoảng loạn”.

 Theo Lê Hải